.png)
Moje dziecko nie mówi, ale jest samodzielne. Jak coś chce, to sobie weźmie...
Moje dziecko mówi mało, ale ja wszystko rozumiem...
Moje dziecko potrafi powiedzieć wszystko. Czemu rzuca się na podłogę, zamiast powiedzieć, że chce coś dostać?
Komunikacja to podstawowe prawo każdego człowieka. Jednak trudności w komunikowaniu się dotykają wiele osób z niepełnosprawnością ruchową, intelektualną, autyzmem. Tym osobom z pomocą przychodzi komunikacja wspomagająca i alternatywna.
Komunikacja wspomagająca i alternatywna - to ogół metod, które są stosowane do wspierania komunikacji osób mających trudności w werbalnym porozumiewaniu się. Metody te umożliwiają takim osobom wyrażanie swoich potrzeb, preferencji, myśli, opinii, a w konsekwencji pomagają w nawiązywaniu relacji z innymi osobami.
AAC wspiera budowanie tożsamości osoby niemówiącej, pozwala jej stać się autonomiczną jednostką, a tym samym daje niezależność i poczucie wpływu na swoje życie.
Nauka porozumiewania się jest najistotniejszym ze wszystkich oddziaływań terapeutycznych podejmowanych wobec osób niemówiących. To dzięki umiejętności spontanicznej komunikacji osoba niemówiąca ma szansę stać się samodzielną.
Komunikacja alternatywna przeznaczona jest dla osób, które nie mogą mówić z powodu braku rozwoju mowy lub całkowitą utratę mówienia i rozumienia, np. fizycznego uszkodzenia narządu artykulacyjnego, chorób genetycznych, czy neurodegenaracyjnych. W tym przypadku naszym celem jest znalezienie takiej formy ekspresji, która stanie się dla osoby niemówiącej stałym sposobem na porozumiewanie się z otoczeniem.
AAC nie jest przeznaczone tylko dla osób niemówiących, nie mających możliwości artykułowania dźwięków mowy.
Jak sama nazwa wskazuje AAC pełni rolę wspomagającą komunikację, np. u dzieci, u których z różnych przyczyn zaburzony jest rozwój mowy, odbieranie lub rozumienie mowy. Mogą to być osoby, które mówią, ale ich artykulacja jest niezrozumiała dla otoczenia. Mogą to być osoby, które mówią, ale ich słownik jest ograniczony do zaledwie kilku komunikatów.
W takim przypadku wprowadza się symbole (gesty i/lub znaki graficzne), które pomagają dziecku rozumieć język i coraz lepiej go używać, wspomagając tym samym proces nabywania mowy.
Użytkownikami AAC są również dzieci, które potrafią powiedzieć bardzo dużo, ale ich komunikacja jest nieefektywna, tak jak to bywa np. u dzieci z autyzmem. Ich mowa bardzo często opiera się na echolalii, co oznacza, że potrafią powtórzyć komunikaty po drugiej osobie, powtórzyć wcześniej zasłyszane słowa, zdania, czasem nawet długie teksty. Niestety echolalie rzadko mają charakter komunikacyjny, a jeśli mają, to komunikaty te są bardzo trudne do zinterpretowania przez słuchacza. Mowa echolaliczna rzadko jest też spontaniczna, co oznacza, że bez gotowego schematu lub bezpośredniej podpowiedzi werbalnej, dziecko nie potrafi skomunikować swoich potrzeb.
Kiedy AAC? Wprowadzanie AAC jest możliwe w każdym wieku. Nie wahaj się jeśli u dziecka stwierdzono trudności w zakresie rozwoju mowy lub zaburzenia w sferze komunikacji. Im wcześniej, tym lepiej. Pamiętaj! Brak skutecznego narzędzia do komunikacji często powoduje pojawianie się tzw. zachowań kontekstowo niepoprawnych (trudnych), poprzez które dziecko usiłuje się z nami skomunikować.
Nie bójmy się AAC! Badania amerykańskich naukowców potwierdzają w wysokim procencie (89%) wpływ na wzrost produkcji mowy, a zaledwie 11% brak zmian. Natomiast żadne badania naukowe nie potwierdzają zahamowania rozwoju mowy podczas stosowania AAC.
AAC jest motorycznie prostsze od mowy. Nie jest jednak szybsze, bardziej wygodne, ani naturalne. Nie ma obawy, że dziecko, które osiągnęło gotowość do produkowania mowy zaprzestanie na AAC.
Jak rozpocząć naukę komunikacji z AAC?
Poszukaj terapeuty AAC. Nauka komunikacji to często długotrwały i żmudny proces. Wymaga od specjalisty przeprowadzenia diagnozy sposobu komunikowania się dziecka, jego możliwości i potrzeb oraz dobrania optymalnej metody AAC i opracowania planu. Rodzic musi liczyć się z maksymalnym zaangażowaniem w pracę z dzieckiem, ponieważ to on jest pierwszym i najważniejszym partnerem komunikacyjnym dziecka. To niełatwe zadanie, często wymagające od rodzica zmiany swojego zachowania ("Przecież ja go rozumiem"), ale daje szansę dziecku na komunikację z innymi osobami, nie tylko tymi, które rozumieją jego indywidualny "kod".
Daj szansę swojemu dziecku na samodzielność, zanim jeszcze nauczy się mówić.